Çin’de yemek yemek deyince, önce durup bir düşünmek gerek. Türkiye’de Çin restoranlarında yediğimiz lezzetli tavuk yemeklerinden pay biçerek, “Ben Çin yemeğini çok severim.” demekdoğru değilmiş, Şanghay gezimde bunu öğrendim. Bildiğimiz tarz yemeklere sıklıkla rastladığımı söyleyemem.
Yemekler chopstick denen çubuklarla yeniyor. Bu çubukları ilk kullananlar nasıl zorluklarla karşılaşıyorlarsa, Çinliler de batılı restoranlarda bıçak ve çatalı gördüklerinde aynı zorluklarla karşılaşıyorlarmış. Çin’de kullanılan geleneksel çubuklar yuvarlak veya kare hatlı. Japonya’da kullanılanlar ise, ucuna doğru sivrileşiyorlar. Dolayısıyla, Japon tipi çubuklarla yemek çok daha kolay oluyor. Ucuz restoranlarda, çubukları kağıt bir poşet içinde getiriyorlar. Ancak, bu şekilde Çin’de senede 45 milyar çift çubuk harcanmakta olduğundan, Çinli çevreciler bu uygulamadan son derece rahatsızlar. Çubuklarla birini göstermek, çubukları birine karşı tutmak veya çubukları tabaktaki yemeğe (örneğin pirinç) saplayıp, dik bir şekilde durmalarını sağlamak kaba birer davranış olarak algılanıyor.Eğer tabağınızın yanında çubukları koymanız için bir nesne getirilmediyse, tabağınızın yanına koyabilirsiniz. Şunu da söylemekte fayda var: Bir arkadaşımdan öğrendiğime göre Çinliler’e göre yemek masaları çok kirli kabul edilirmiş. Dolayısıyla çubukları bir kez masaya bıraktıklarında, bir daha kullanmazlarmış.
İyi restoranlarda İngilizce menü mevcut. Hatta birçok restoranda da karşılaştım. Öncelikle sokakta ayaküstü yenen bir yemekle restoranda yenilen yemeği birbirinden ayırmak gerekiyor. Çin’de geleneksel bir akşam yemeği bir kase pirinç veya bir kase çorba işe başlıyor. Ucuz restoranlarda çorbayı ağzınıza dayayıp, içindekileri çubuklar yardımıyla ağzınıza yollamanızı yadırgamıyorlar. Bu şekilde çorba içen bir sürü insan gördüm, pek de hoş bir görüntü değil, özellikle de ses çıkardıklarında. Yemeğin yanında sıcak veya soğuk yeşil çay benzeri bir çay getiriyorlar. Sabah kahvaltılarında da, öğle yemeklerinde de. Ayrıca bir içecek isterseniz, onu da ayrıca getiriyorlar. Sigara içilmeyen bir alanda değilseniz, her yerde sigara içebiliyorsunuz. Biz, orada tanıştığım bir arkadaşımla güzel bir Çin restoranına öğle yemeğine gittik. Yemekler set halinde geliyordu: Yani bir ana yemek, bir çorba, bir küçük tabak sebze ve bir küçük tabak meyve. Tüm bunlar ise ortalama 25 yuan tutuyordu. (= 2.5 euro) Çıkarken de bahşiş bırakmadık (Bizim kabalığımzdan değil, arkadaşım bırakılmadığını söyledi.. Hiçbir zaman çorba içmediğim için, yorum yapamayacağım; fakat yediğimiz soslu patlıcan kızartması yanında pirinç yemeği, hem bol hem de çok lezzetliydi. Hatta Çin yemekleri hakkında fikrimi değiştirmeme de neden oldu.
Bir akşam yemeğinde Çin yemeklerinin çoğunu tatma olanağı buldum. Ancak, sadece domuz eti çermeyenleri. Türkiye’den geldiğim için beni Müslüman masasına oturtmuşlardı. Yemekler ortada dönebilen ve Lazy Susan denen bir sehpa üzerine konuluyor. Siz tabakları bitirdikçe yeni tabaklar getiriyorlar. Aşağıda ilk gelen yemekleri görüyorsunuz. Diğer tabaklar nazaran bu ilk gelenler bayağı moral bozucuydu gerçekten. Orta kısımdaki soslar hep duruyor. Genelde yemekleri sadece haşlayıp getiriyorlar; dolayısıyla sos kullanmak gerekebiliyor. Resimde görülen horoz buna bir örnekti. Horozu kemikleriyle birlikte haşlayıp, dilimleyip getirmişlerdi. Çok özel bir yemekmiş, çünkü hiç bir baharat veyas sos kullanılmadan yapılıyormuş.
Elimi sürmeye korktuğum bir diğer yemek ise, biber turşulu haşlanmış tavuk bacağı. Başka bir tabakta ördek ayağı, bir diğerinde ise dana damarı yemeği de vardı. Evet doğru duydunuz! Bana kalsa her birinin ayrı ayrı fotoğrafını çekerdim, ama utandım. Bunlar bir Türk için oldukça zorlayıcı yemekler olsa da, gerçekten çok lezzetli balıklar, tatlı ve pembe renkli börekler, haşlanmış deniz ürünleri salatası, bildiğimiz çay yapraklarının kızartılmış haliyle ikram edilen karidesler gibi şahane yemekler de mevcuttu.
Güzel restoranlarda yemekleri sergiliyorlar. Bir bölümde canlı hayvanlar, diğer bir bölümde kızartılmış büyük hayvanlar ve tabak içinde ikram edilen yemekler. Restoran girişinde sizi karşılayan kibar ve hoş giyimli kızlar görülmekte. Yemek sonunda, ki en az 30 ayrı tabak yemek gelmişti, bitiremediğiniz yemekleri paketleyip götürmemizi teklif ettiler. Adet buymuş. Biz o kadar çok yemiştik ki, yanımıza almak istemedik. Belki de ince olmalarının sebebi tatlı alışkanlıklarının olmayışı diye düşündüm. Tatlı olarak meyve yiyorlar; ki meyve de genellikle kavun ve karpuz. 30 tabak yemeğin içinde tek tatlı olan şey yoğurtlu meyve salatası ve havuç ve elma harcı ile kızartılmış börek idi.
Bir kere de Mc Donalds’da yedim, büyük Mc Chicken menü fiyatı 18 yuandı (1.8 euro). İnsan tavuk dışında pek başka şey denemek istemiyor. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim,;burada yediğimiz Çin yemeklerinin gerçek Çin yemekleriyle gerçekten pek bir alakası yok.
Günün Önerisi: Sebzeli Lazanya
Popüler Yazılar
Çin mutfağında bence en lezzetli şey fesleğenli tavuk. Tavsiye ederim, hem biraz baharatlı, hem de çok hafif. Yanında da bir yapışık pilav ile harika gider.
Uzun zaman çine gidip geldim. Gerçek çin yemekleri asıl oradakiler. Sadece birazz önyargısız olmak lazım bir de her yemeğin 3-4 değişik pişiriliş tarzı var bunları öğrenmek ve denemek lazım. Çinli bir arkadaşım Türklerin bu kadar zengin bir mutfak karşısında sadece tavuk göğüs eti yemelerini gülerek anlatıyordu. Buradan konserve götürenler gördüm gerçek çin yemeği çinde yenir.